سنگ کلیه و جدیدترین راه درمان همیشگی آن

سنگ کلیهkidney stoneچیست؟

سنگ کلیه یکی از بیماری های شایع در میان بسیاری افراد است و دفع آن در بسیاری مواقع ممکن است با درد بسیار شدیدی همراه باشد. تا انتهای این مطلب با ما باشید تا انواع سنگ کلیه، دلایل ایجاد سنگ کلیه، علائم سنگ کلیه، راه های پیشگیری از سنگ کلیه و روش های درمان سنگ کلیه و نقش دستگاه تصفیه آب خانگی در دفع و پیشگیری از سنگ کلیه را بررسی کنیم.

وقتی حمله ی سنگ کلیه رخ می دهد و یکی از آن رسوبات کوچک به پایین می لغزد و لوله هایی را که کلیه را به مثانه متصل می کنند، موقتاً مسدود می کند، حالی را تجربه می کنید که یکی از بدترین حال های دنیاست و دقیقاً متضاد حال خوش به شمار می رود. درد ساعت ها، و گاهی روزها ادامه پیدا می کند و ممکن است آنقدر شدید باشد که باعث استفراغ و به خود پیچیدنی غیرقابل کنترل شود.

سنگ کلیه، حتی در آرامترین و بی دردسرترین حالت خود، میهمان ناخوانده ای است که باعث انواع و اقسام درد می شود و خارج کردن آن به درمان هایی پر هزینه نیاز دارد.

سنگ کلیه و نحوه تشکیل آن

سنگ کلیه توده ی سختی از مواد معدنی و نمک های متبلور شده است که داخل کلیه ها و در طول مجاری ادرار تشکیل می شود. سنگ کلیه زمانی تشکیل می شود که مواد شیمیایی و معدنی داخل ادرار به شکل بلور در می آیند.
این مواد شیمیایی و معدنی، مانند کلسیم و اسید اوریک، همیشه در میزان کم حاضر می شوند و اضافه ی آنها معمولاً به همراه ادرار دفع می شود.
با اینحال در بعضی موارد، بخصوص زمانی که ادرار غلیظ می شود، میزان این مواد آنقدر بالاست که ممکن است موجب به وجود آمدن سنگ کلیه بشوند. زمانی که میزان آب بدن کم می شود، ادرار غلیظ تر می شود و میزان برخی مواد معدنی خاص در آن بالاتر می رود. وقتی میزان مواد معدنی بالاتر برود، احتمال تشکیل سنگ کلیه بیشتر می شود. سنگ کلیه در کلیه تشکیل می شود و به سمت حالب (لوله ی باریکی که کلیه ها را به مثانه متصل می کند و به جاری شدن ادرار کمک می کند) حرکت می کند. از هر ۱۰ نفر، ۱ نفر در طول زندگی دچار سنگ کلیه می‌شود و پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد نرخ ابتلا به سنگ کلیه در کشورهای مختلف رو به افزایش است. بیشتر سنگ های کلیه بدون نیاز به درمان دفع می شوند. با اینحال، برای شکستن و دفع سنگ هایی که خودبخود دفع نمی شوند، ممکن است به یک برنامه ی درمانی نیاز داشته باشید.

نحوه تشکیل سنگ کلیه

سنگ کلیه در کلیه قرار دارد و گاهی اوقات می‌تواند موجب انسداد دستگاه ادراری شود و هنگام ادرار درد و فشار زیادی ایجاد کند. زمانی که تعادل آب، نمک، موادمعدنی و سایر چیزهای درون ادرار بهم می‌ریزد دچار سنگ کلیه می‌شوید.

سنگ کلیه و مسدود کردن

چگونگی تغییر این تعادل نیز مهمترین عامل در تعیین جنس سنگ است. اگر در این زمان سطح موادی که توانایی شکستن بلورها را دارند، خیلی کم باشد و بدن‌تان نتواند مواد معدنی را دفع کند، محیط برای تشکیل سنگ کلیه فراهم می‌شود. منشاء بیشتر سنگ های کلیه علاوه بر روی، کلسیم است. نمک و دیگر مواد معدنی ساختاری بلوری شکل دارند و همین موضوع نیز به شکل گیری سنگ کلیه کمک می کند.

انواع سنگ کلیه

سنگ های کلیه علایم و جنبه های بالینی مشابهی دارند، ولی نوع بیماری ودرمان آنها متفاوت است. نوع سنگ کلیه تا حد زیادی به مسائل وراثتی بستگی دارد. دانستن نوع سنگ کلیه به تعیین علت آن کمک می کند و ممکن است سرنخ هایی در مورد چگونگی کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه را نشان دهد. اگر ممکن است سعی کنید سنگ کلیه دفع شده خود را نگهداری کنید و آن را به دکتر خود را برای تجزیه و تحلیل ارائه دهید. پزشک سنگ را تجزیه و تحلیل می‌کند تا بداند از چه چیزی ساخته شده است. 80% سنگ کلیه از کلسیم ساخته شده و بقیه‌ی آن اسید اوریک، استروویت یا سیستین است. تجزیه و تحلیل‌های شیمیایی نشان می‌دهد چه نوع سنگی دارید. در این صورت با انجام اقداماتی می‌توانید از تشکیل مجدد آن جلوگیری کنید. در ادامه انواع سنگ کلیه را بررسی می کنیم:

1. سنگ های اگزالات و فسفات کلسیم: حدود 80% سنگ های کلیه، از جنس اگزالات کلسیم هستند و بروز این نوع سنگ کلیه بیشتر در سنین میانسالی است. اگزالات یک ماده طبیعی است که در غذا یافت می شود و روزانه توسط کبد شما ساخته می شود. بعضی از میوه ها و سبزیجات و همچنین آجیل و شکلات، دارای اگزالات بالا هستند. عوامل تغذیه ای، دوزهای بالای ویتامین دی، جراحی بای پس روده و چندین بیماری متابولیکی باعث افزایش غلظت کلسیم یا اگزالات در ادرار می شود. سنگ های کلسیم نیز ممکن است به شکل فسفات کلسیم رخ دهند. این نوع سنگ در شرایط متابولیک، مانند اسیدوز لوله ای کلیه، شایع است. همچنین ممکن است همراه با سردردهای خاص میگرن یا داروهای تشنج خاص مانند (Topamax) همراه باشد.

2. سنگ های استروویت: این سنگ ها از نظر شیوع، بعد از سنگ های کلسیمی هستند که حاوی آمونیوم، فسفات و منیزیم می باشند. در واقع این سنگ ها حدود 15-5% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این سنگ ها با عفونت های سیستم ادراری ارتباط دارند، به این علت به آنها سنگ های عفونی گفته می شود. سنگ های استروویت در پاسخ به عفونت، مانند عفونت مجاری ادراری تشکیل می شود. این سنگ ها می توانند به سرعت رشد کنند و کاملا بزرگ شوند، گاهی اوقات با نشانه های کمی و یا هشدار کمی همراه هستند. معمولاً این سنگ ها با جراحی برداشته می شوند.

3. سنگ های اسید اوریکی: این سنگ ها حدود 4% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. افزایش دفع اسید اوریک، در اثر اختلال در سوخت و ساز واسطه ای پورین ها رخ می دهد، که در بیماری نقرس دیده می شود. البته ممکن است در اثر بیماری های تحلیل برنده ی دیگر نیز، که سبب شکسته شدن سریع عضلات می شوند، هم به وجود آید. سنگ های اسید اوریک می توانند در افرادی ایجاد شوند که بدنشان مایعات کافی نداشته باشد یا مایع بسیار زیادی را از دست داده باشد، همچنین کسانی که رژیم غذایی با پروتئین بالا یا نقرس دارند. برخی از عوامل ژنتیکی همچنین ممکن است خطر ابتلا به سنگ اسید اوریک را افزایش دهند.

4. سنگ های سیستئینی: این سنگ ها در افراد مبتلا به اختلال ارثی ایجاد می شود که باعث می شود کلیه ها، اکسیدهای خاصی از اسیدهای آمینه (سین سینیری) را دفع کنند. این سنگ ها حدود ۱% موارد سنگ کلیه را تشکیل می دهند. این بیماری ژنتیکی نسبتاً نادر، در اثر اختلال ژنتیکی در بازجذب کلیوی اسید آمینه ی سیستئین رخ می دهد. لذا این ترکیب در ادرار تجمع می یابد. به این وضعیت، سیستینئوری (وجود سیستئین در ادرار) گفته می شود. علت این اختلال ژنتیکی است. لذا در سنین کودکی بروز می کند و معمولاً سابقه ی خانوادگی نیز دارد. این بیماری یکی از معمول ترین علت های سنگ کلیه در دوران کودکی و قبل از بلوغ است.

انواع سنگ کلیه از نظر اندازه

اندازه ی سنگ های کلیه متفاوت است. قطر بعضی ها به کوچکی نقطه ای است که آخر این جمله گذاشته ایم، یعنی کسری از سانتی متر. اما قطر بعضی ها به چند سانتی متر می رسد.

اندازه های مختلف سنگ کلیه

بعضی از سنگ های کلیه ممکن است آنقدر بزرگ شوند که کل کلیه را بگیرند. سنگ هاي سنگهای بزرگتر از هفت میلی متر معمولاً در كليه مانده و گاهی بدون علامتند، هرچند كه مي توانند به كليه آسيب بزنند. سنگ هاي كوچك کمتر از پنج میلی متر در اکثر موارد (با تجویز دارو و دستورات داده شده توسط متخصص کلیه و مجاری ادرار ) به آساني همراه ادرار از طريق حالب دفع مي گردند. سنگ هاي بين اين دو اندازه كه از طرفي قابليت ورود به حالب را داشته و از طرف ديگر به اندازه كافي كوچك نيستند تا عبور آنها از حالب به آساني صورت گيرد باعث ايجاد درد شديد مي گردند. اين سنگ ها معمولاً در طي چند روز دفع مي گردند. چنانچه حركت سنگ متوقف شده و باعث انسداد ادراري گردد، براي پيشگيري از آسيب بيشتر كليه بايد خارج گردد. سنگ کلیه می تواند بصورت منفرد و یا در تعداد زیاد باش.

دلایل تشکیل سنگ کلیه

سنگ های کلیه بدلایل متعددی ایجاد می‌شوند و می‌توانند بخش های مختلف دستگاه ادراری از کلیه تا مثانه را تحت تاثیر قراردهند. به صورت طبیعی محصولات زاید فرایندهای شیمیایی بدن از طریق ادرار دفع می شوند. مواد زاید در ادرار مانند کلسیم، اگزالات، اسید اوریک و فسفات در مواردی داخل کلیه رسوب کرده و تبدیل به سنگ می شوند. کمبود ترکیبات شیمیایی خاصی داخل ادرار مانند سیترات و منیزیم که به صورت طبیعی از به هم چسبیدن کریستالها جلوگیری می کنند نیز باعث تشکیل سنگ می شود.

با توجه به گرمای جهانی، تعداد بیماران مبتلا به سنگ کلیه طی سه دهه اخیر افزایش چشمگیری داشته است. مطالعات نشان می دهد که احتمال بروز سنگ کلیه در روزهای گرم تابستان بیشتر است زیرا افزایش دما منجر به کم آبی بدن و رسوب مواد معدنی از جمله کلسیم در کلیه ها می شود. البته فرایند تشکیل سنگ چند سال طول می کشد. در بعضی موارد سنگ کلیه دلیل شناخته شده ای ندارد، اما برخی سبک زندگی ها و فاکتورهای سلامتی ممکن است احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند.

بعضی از عواملی که احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهند:

1. کاهش آب بدن: علت اصلی سنگ کلیه کمبود آب در بدن است. کم شدن آب بدن به علت اسهال یا تعریق یا سکونت در محیط‌های بیش از حد گرم، موجب غلیظ شدن ادرار و تشکیل سنگ کلیه می شود. سنگ کلیه در افرادی که کمتر از هشت تا ده لیوان آب در روز مصرف می کنند بیشتر است. وقتی آب کافی برای رقیق کردن اسید اوریک (جزء ادرار) وجود ندارد، ادرار اسیدی تر می شود. محیط بیش از حد اسیدی در ادرار باعث تشکیل سنگ کلیه می شود.

   

   آب و سنگ کلیه

2. مصرف آب سخت و تصفیه نشده: با اینکه نوشیدن آب برای جلوگیری و پیشگیری از سنگ کلیه مفید است، آب لوله کشی یا آب سخت به دلیل وجود میزان بالای مواد معدنی و موادی که در تصفیه خانه ها به آب اضافه می شوند ممکن است خود باعث تشکیل سنگ کلیه شود. برای جلوگیری از این مسئله بهتر است از دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده کنید و تا جای ممکن از مصرف آب لوله کشی خودداری کنید.

3. سابقه خانوادگی: به طور کلی افرادی که سنگ کلیه در خانواده شان سابقه دارد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند.

4. سابقه شخصی: متأسفانه مطالعات نشان می دهد افرادی که یک بار در عمرشان به سنگ کلیه مبتلا می شوند طی 5 تا 10 سال بعدی تا 50 درصد بیشتر در معرض خطر ابتلای مجدد به سنگ کلیه قرار دارند. چهل درصد بیماران مبتلا به اولین حمله سنگ کلیه در عرض ۲ تا ۳ سال دچار یک حمله مجدد می شوند و ۷۵ درصد مبتلایان نیز در عرض ۷ تا ۱۰ سال دچار عود می شوند.

5. افزایش سن: اکثر افرادی که سنگ کلیه را تجربه می کنند، بین 30 تا 50 سال سن دارند. اوج ابتلای مردان در دهه ۴۰ زندگی است. در زنان ریسک بالاتر در دهه ۵۰ است.

6. جنسیت: به دلایل نامشخصی احتمال ایجاد سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است.

7. چاقی: در صورتی که دچار اضافه وزن باشید بیشتر در معرض ابتلا به کلیه سنگ‌ساز خواهید بود. شاخص توده بدنی بالا، سایز بالای دور کمر و افزایش وزن خطر ابتلای شما به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

8. كاهش حجم ادرار: ناشي از بي آبي يا آب وهواي گرم و خشك.

9. رژيم غذايي نامناسب:

• رژیم‌ غذایی غنی از پروتئین اما ضعیف از لحاظ تأمین میزان فیبر مورد نیاز بدن: رژیم های غذایی پر از پروتئین، سدیم و شکر و رژیم هایی که دارای مقدار زیادی سبزیجات سبز رنگ، چربی، لبنیات، نمک و چای جوشیده باشد، خطر ابتلای شما به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.

• مصرف زیاد نمک: براساس مطالعات، مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع کلسیم درادرار می شود.

• پروتئین حیوانی: رژیم غذایی پر پروتئین همراه با افزایش دفع کلسیم، اگزالات و اورات است. در واقع مصرف زیاد پروتئین حیوانی با بار اسیدی آن سبب افزایش دفع کلسیم می شود. لذا برخی محققان، رژیم های غذایی گیاهی را به افراد مستعد ابتلا به سنگ های کلیه توصیه می کنند.

• مکمل های کلسیم و ویتامین ها: بعضی اوقات این مکمل ها نمی‌توانند به‌خوبی جذب شوند.

• غذاهای سرشار از قند: براساس تحقیقات رژیم غذایی سرشار از قند باعث بدتر شدن سنگ کلیه می‌شود. بنابراین در صورت بدتر شدن علائم سنگ کلیه‌تان،‌ مصرف غذاهای بسته‌بندی‌شده‌ی پر از شکر، نوشیدنی‌های شیرین (مخصوصا اگر گازدار باشند)،‌ لبنیات و حتی میوه‌ها را محدود کنید.

• نوشابه: این نوشیدنی سرشار از فسفات است که ممکن است منجر به سنگ کلیه شود.

• غلات جوانه‌نزده و غلاتی که تصفیه شده‌اند: بیشتر محصولات غلات (از جمله آرد، غلات صبحانه، نان، کیک‌ها و …) می‌توانند به‌خاطر داشتن ترکیبات ضدتغذیه‌ای مانند اسید فیتیک باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.

• غذاهای سرشار از اگزالیک اسید: تمام میوه‌ها و سبزیجات محتوی مقدار زیادی مواد مغذی و الکترولیت‌ها هستند، اما برخی از آنها در افرادی که مستعد بروز سنگ کلیه هستند، موجب افزایش اگزالات می‌شوند. مطالعات انجام شده بر روی افراد سالم داوطلب، نشان داده است که در مورد تمام غذاها همچنان که اگزالات غذا افزایش می یابد، دفع اگزالات ادراری به همان نسبت بالا نمی رود. برخی از این میوه‌ها و سبزیجات عبارتند از: اسفناج، ریواس، گوجه‌فرنگی، بادمجان، چغندر، کرفس، کدو سبز، گریپ فروت، سیب‌زمینی شیرین، بادام‌زمینی، بادام، آلبالو، توت‌فرنگی، جعفری و کاکائو.

• گوشت‌های فرآوری‌شده: مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده می‌تواند باعث دفع کلسیم از بدن شود. نتیجه‌ی این امر فرستادن مقدار زیادی کلسیم به کلیه‌ها و افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه است.

• غذاهای سرشار از زینک (روی): برخی تحقیقات حاکی از آن هستند که خطر تشکیل سنگ کلیه در کسانی که مقدار زیادی زینک مصرف می‌کنند (غذاهایی مانند تخمه کدو، بادام هندی، گوشت و اسفناج) بیش از دیگران است.

• مصرف زیاد ویتامین ث: ویتامین ث فواید بسیاری برای سلامتی دارد، اما مصرف زیاد آن می‌تواند مشکلاتی برای کلیه‌ها ایجاد کند. براساس تحقیقات، مصرف روزانه ۳ تا ۴ گرم ویتامین ث (این مقدار بسیار زیاد است و معمولا با مصرف مکمل‌های ویتامین به‌دست می‌آید) با تولید اگزالات می‌تواند به ایجاد سنگ کلیه منجر شود.

• کافئین و الکل: هردوی این ترکیبات باعث کم‌آبی بدن می‌شوند و هضم‌شان دشوار است. درنتیجه می‌توانند باعث تشکیل سنگ کلیه شوند.

10. داروها: داروهایی از قبیل دیورتیک ها و یا داروی ضد اسید معده که دارای کلسیم هستند و داروهایی مانند داروهای ادرارآور نیز می توانند موجب تشکیل سنگ کلیه شوند، زیرا این داروها می‌توانند باعث کم‌آبی بدن شوند.

11. عمل جراحی: اگر قبلاً جراحی بای پس معده یا جراحی دیگری بر روی روده انجام داده باشید، احتمال تشکیل سنگ کلیه بیشتر می شود.

12. اختلالات مادرزادی:

• کلیه های نعل اسبی

• تنگی محل اتصال حالب به لگنچه (حفره ای در کلیه که ادرار در آن جمع می شود)

• تنگی حالب

13. بیماری:

• عفونت در لوله های ادراری

• بی نظمی و خوب عمل نکردن کلیه ها

• اختلال متابولیکی : مانند مشکلات در روده، غدد درون ریز و کلیه ها

• اختلال ژنتیکی مانند:

  • نقرس (بیماری ای مربوط به مفاصل که موجب افزایش اسید اوریک در خون می شود)

  • افزایش اگزالات در ادرار و اسیدی شدن لوله های کلیوی: حدود نیمی از سنگ های کلسیمی به این ترکیب متصل می شوند. اگزالات به طور طبیعی تنها در چند ماده ی غذایی وجود دارد و دسترسی بدن به اگزالات به میزان جذب و دفع آن بستگی دارد، که در همه ی افراد این نسبت یکسان نیست. به طور طبیعی مقدار اسید اگزالیک دفع شده در ادرار، نباید بیشتر از 40-10 میلی گرم در روز باشد تنها 10% این میزان از رژیم غذایی حاصل می شود، بقیه ی آن، حاصل سوخت و ساز داخلی است. اختلالات گوارشی توام با سوء جذب، معمول ترین علت افزایش دفع ادراری اگزالات می باشند که در بیماری ها یی مانند کرون و سلیاک دیده می شود. یک اختلال ژنتیکی نادر نیز باعث افزایش اگزالات در ادرار می شود که در نتیجه سنگ های اگزالات کلسیم عود کننده، ایجاد می شوند که نهایتاً موجب نارسایی کلیه می شوند.

• اختلال در کار غده تیروئید: پرکاری تیروئید اولیه، سبب افزایش دفع کلسیم می شود. حدود دو سوم افرادی که بیماری غدد درون ریز دارند، به سنگ کلیه مبتلا می شوند. در عین حال این اختلال تنها 5% موارد سنگ های کلسیمی را در بر می گیرد.

• انسداد در لوله های ادرار

• برگشت ادرار به کلیه ها

• فشار خون بالا

• بیماریهای گوارشی: (کرون، سوء تغذیه، برداشتن قسمتی از روده و هیپراوگزالوریا)

• بیماری کلیوی پلی‌کیستیک که در آن خوشه‌های کیست در کلیه‌ها رشد می‌کند.

• دفع مقادير بيش از حد كلسيم از طریق ادرار در اثر مصرف بيش از حد كلسيم و ويتامين دی یا در اثر اختلال غده پاراتيروييد كه تنظيم متابوليسم كلسيم را به عهده دارد. هیپرپاراتیروئیدیسم، نفروکلسیوز.

• استئوپروز (پوکی استخوان)

• بیماری التهاب روده: این بیماری می تواند با جذب چربی از روده ها و همچنین کلسیم و دیگر مواد معدنی شرایط را برای بوجود آمدن سنگ فراهم کند.

• افزایش کلسیم ادرار با علت ناشناخته: برخی افراد حتی با مصرف رژیم غذایی کم کلسیم، به دلایل ناشناخته روزانه تا 500 میلی گرم کلسیم دفع می کنند.

• عدم تعادل pH بدن: به این معنا که بدن‌تان بیش از حد اسیدی یا قلیایی شود.

• عدم تعادل الکترولیت‌ها

14. رنگ پوست: احتمال بروز سنگ کلیه در افراد سفیدپوست بیش از سیاه‌پوستان است.

15. داشتن یک کلیه

16. سبک زندگی نامناسب:

• کمبود خواب

• مصرف الکل

• کم تحرکی و در بستر افتادن طولاني مدت به هر دليل: کم تحرکی که در هنگام بیماری یا ناتوانی رخ می دهد، می تواند سبب برداشت کلسیم بیشتری از استخوان شده، لذا غلظت کلسیم در ادرار افزایش می یابد.

علائم سنگ کلیه

هرکس که تا به حال دچار سنگ کلیه شده باشد، می‌داند که درد سنگ کلیه چقدر شدید است. در واقع، درد آن تقریباً شبیه به وضع حمل است و شما را به زانو درمی‌آورد، تا حدی که حتی نمی‌توانید خود را به بیمارستان برسانید. اگر هریک از علائم سنگ کلیه را دارید، با پزشک‌تان تماس بگیرید. البته سنگ های کلیه ی کوچکتری که در کلیه می مانند اغلب هیچ علائمی ایجاد نمی کنند و ممکن است تا قبل از ورود سنگ به حالب هیچ مشکلی حس نکنید. سنگ های کوچک معمولاً به صورت طبیعی دفع می شوند، اما سنگ های بزرگتر ممکن است در حالب گیر کنند و موجب ایجاد علائم سنگ کلیه شوند. اگر علائم زیر را داشتید، فوراً به پزشک مراجعه کنید؛ چون نشان‌دهنده‌ی عفونت یا یک عارضه‌ی جدی دیگر در دستگاه ادراری هستند.

علايم شايع سنگ کلیه:

1. درد: درد سنگ کلیه – که به کولیک کلیوی نیز معروف است – یکی از شدیدترین انواع دردهاست. برخی از افرادی که سنگ کلیه را تجربه کرده‌اند، این درد را با زایمان یا فرورفتن چاقو در بدن مقایسه می‌کنند. این درد آن‌قدر شدید است که هر سال باعث می‌شود بیش از ۱ میلیون نفر به اورژانس مراجعه کنند. معمولا درد هنگامی آغاز می‌شود که سنگ به‌سوی حالب که بسیار باریک است، حرکت می‌کند. این حرکت موجب یک انسداد (گرفتگی) و وارد شدن فشار به کلیه می‌شود. این فشار، باعث فعال شدن فیبرهای عصبی می‌شود که سیگنال‌های درد را به مغز منتقل می‌کنند. درد سنگ کلیه اغلب به‌طور ناگهانی آغاز می‌شود. همان‌طور که سنگ حرکت می‌کند، محل و شدت درد نیز تغییر می‌کند. درد اغلب حالت موجی دارد، یعنی به‌اصطلاح می‌گیرد و ول می‌کند و وقتی حالب‌ شروع به منقبض شدن می‌کند تا سنگ را به‌سمت مثانه حرکت دهد، این درد شدیدتر می‌شود. هر موج درد ممکن است چند دقیقه طول بکشد، ناپدید شود و سپس دوباره برگردد. این درد در امتداد پهلو و پشت و زیر دنده‌ها‌ احساس می شود. هنگامی که سنگ از طریق دستگاه ادراری به‌ سمت پایین حرکت کند، ممکن است به شکم و کشاله‌ی ران‌ نیز گسترش یابد. سنگ‌های بزرگ می‌توانند دردناک‌تر از سنگ‌های کوچک باشند اما شدت درد لزوما به اندازه‌ی سنگ مربوط نمی‌شود. حتی یک سنگ کوچک نیز در هنگامی که حرکت کند یا باعث انسداد شود، می‌تواند درد شدیدی ایجاد کند. به طور کلی درد سنگ کلیه می تواند انواع مختلفی داشته باشد:

• دوره هاي درد شديد و پيچشي (متناوب ) به فاصله هر چند دقيقه

• معده درد

• کمر درد شدید و احساس درد دور عضلات کمر

• درد شدید در شکم

• درد شدید در کشاله‌ی ران و پا

• دردی که در شدت نوسان دارد

• درد شدید در طرفین و پشت و زیر دنده

• درد بسیار شدید که نمیتوانید بنشینید یا موقعیت راحتی پیدا کنید.

2. حالت تهوع و استفراغ: افراد مبتلا به سنگ کلیه معمولا دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شوند. این علائم به‌علت رشته‌های عصبی مشترک بین کلیه‌ها و دستگاه ادراری اتفاق می‌افتد. سنگ‌های موجود در کلیه می‌توانند عصب‌های دستگاه ادراری را تحریک کنند و باعث بهم ریختن معده شوند. همچنین ممکن است این تهوع و استفراغ، عکس‌العملی باشد که بدن شما در واکنش به درد شدید نشان می‌دهد.

3. عفونت: یک پژوهش نشان داده است که حدود ۸ درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه حاد، عفونت دستگاه ادراری نیز داشته اند.

4. تب و لرز: تب و لرز نشانه‌ی آن است که شما در کلیه یا بخش دیگری از دستگاه ادراری‌تان، عفونت دارید. این می‌تواند یک عارضه‌ی جدی برای سنگ کلیه باشد. همچنین ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی دیگری در کنار سنگ کلیه باشد. در صورت بروز هرگونه تب به همراه درد، فورا به پزشک مراجعه کنید. تب‌هایی که به همراه عفونت اتفاق می‌افتند، معمولا بالا هستند، ۳۸ درجه‌ی سانتی‌گراد یا بالاتر. تب ناشی از عفونت معمولا با لرز همراه است.

5. تغییر در رنگ یا بوی ادرار: ادرار سالم، شفاف است و بوی تندی ندارد.

• وجود خون در ادرار: به دلیل دفع مقادير اندك خون در ادرار، ادرار ممكن است تيره به نظر برسد. وجود خون در ادرار، یک علامت رایج در افرد مبتلا به سنگ‌های دستگاه ادراری است. این خون می‌تواند قرمز، صورتی یا قهوه‌ای باشد. گاهی اوقات سلول‌های خون آن‌قدر کوچک هستند که بدون میکروسکوپ دیده نمی‌شوند. اما پزشک‌تان می‌تواند با یک آزمایش ادرار ساده، وجود خون در ادرار را بررسی کند.

• ادرار کدر: ادرار کدر یا بدبو می‌تواند نشانه‌ای از عفونت در کلیه‌ها یا بخش دیگری از دستگاه ادراری شما باشد. کدر بودن نشانه‌ی وجود پاس یا همان گلبول‌های سفید در ادرار است. این بو می‌تواند از باکتری‌هایی که باعث عفونت‌های دستگاه ادراری می‌شوند نیز نشأت بگیرد. همچنین ممکن است این بو به ‌خاطر غلیظ بودن بیش ‌از حد ادرار نیز باشد.

• وجود چرک در ادرار

• ادرار بودار

• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه

6. مشکل در دفع ادرار:

• کاهش دفع ادرار: گاهی اوقات سنگ‌های کلیه‌ی بزرگ در حالب گیر می‌کنند. این انسداد می‌تواند جریان ادرار را کُند یا متوقف کند. اگر انسداد یا گرفتگی در دستگاه ادراری‌تان اتفاق بیفتد، در هر بار فقط می‌توانید مقدار کمی ادرار کنید.

• قطع کامل ادرار: قطع شدن کامل جریان ادرار، یک وضعیت اورژانسی است و در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

• احساس سوزش و درد در هنگام ادرار کردن: هنگامی که سنگ به محل اتصال بین حالب و مثانه برسد، هنگام دفع ادرار احساس درد خواهید کرد. این درد می‌تواند تیز یا سوزان باشد. اگر اطلاع نداشته باشید که سنگ کلیه دارید، ممکن است این وضعیت را با عفونت دستگاه ادراری اشتباه بگیرید. گاهی اوقات ممکن است به همراه سنگ کلیه، عفونت نیز داشته باشید.

• تکرر ادرار: نیاز فوری به دفع ادرار و تکرر ادرار (دستشویی رفتن بیش‌ازحد معمول)، علامت دیگری است که نشان می‌دهد سنگ به طرف بخش پایین‌تر دستگاه ادراری شما حرکت کرده است. ممکن است مجبور شوید به‌سمت دستشویی بدوید یا در طول روز و شب دائما به دستشویی بروید. نیاز فوری به دفع ادرار ممکن است باعث شود که فکر کنید عفونت ادراری دارید، چون این یکی از علائم عفونت ادراری نیز هست.

• ادرار بیشتر از حد معمول

7. نفخ

یک نکته: اگر به طور ناگهانی درد شدیدی در کمر و شکم خود داشتید، سریعاً به دکتر مراجعه کنید. دردهای شکمی ممکن است به خاطر آپاندیس یا بارداری خارج از رحم نیز ایجاد شود. ادرار دردناک نیز ممکن است به خاطر عفونت ادراری باشد.

تشخیص سنگ کلیه

سنگ کلیه قبل از اینکه باعث ایجاد درد شود به ندرت تشخیص داده می‌شود. این درد به قدری زیاد است که بیمار را به بیمارستان کشانده و آزمایش‌های متعددی برای تشخیص سنگ روی او انجام می‌شود. برخی اوقات با فروکش کردن درد، فرد تصور می‌کند سنگ کلیه از بدنش دفع و مشکل سنگ کلیه‌اش حل شده است، درحالی‌که از بین رفتن درد، همیشه نشانه‌ی درمان سنگ کلیه نیست. در برخی موارد با از بین رفتن درد مشکل انسداد به‌طور واقعی حل‌ نمی‌شود و رفته‌رفته کلیه از کار می‌افتد. اگر این مشکل توسط پزشک درمان نشود، می‌تواند در مدت زمان کوتاهی عملکرد کلیه را تضعیف کند. همچنین باقی ماندن طولانی‌مدت سنگ کلیه می‌تواند موجب اختلالات کلیوی شود. بیمارانی که مبتلا به سنگ های ادراری هستند، ممکن است به علت درد پهلو، تهوع، استفراع و گاهی اوقات تب مراجعه کنند و ممکن است بدون هیچگونه علامتی باشند.

اصول كلي تشخیص سنگ کلیه:

1. هنگام ادرار كردن از كاغذ صافي يا گاز استفاده كنيد تا دفع سنگ مشخص شود؛ يا داخل يك ظرف شيشه اي ادرار كرده، وجود سنگ را بررسي كرده و در صورت وجود آن را جدا كرده، ادرار را دور بريزيد. براي مشخص شدن تركيب سنگ، آن را نزد پزشك ببريد.

2. برخی از بررسی هاي تشخيصي سنگ کلیه: آزمايش كامل ادرار و كشت ادرار که می‌تواند درصد بالای مواد معدنی تشکیل دهنده‌ی سنگ را مشخص کند، عكس شكم، سونوگرافي كليه، سي تي اسكن، و اُروگرافي وريدي (روشي براي بررسي كليه ها و مجاري ادرار با تزريق يك داروي قابل شناسايي توسط اشعه ايكس به داخل جريان خون)

3. برای تشخیص بیماری، بررسی استاندارد و قابل قبول، گرفتن شرح حال و امتحان بالینی بیمار الزامی باشد. تشخیص کلینیکی با گرفتن عکس امکان پذیر می باشد.

4. چنانچه سونوگرافی در دسترس باشد، باید به عنوان اولین قدم تشخیصی مورد استفاده قرار گیرد. اگر درد تسکین یابد، ارزیابی های تصویری نباید به تاخیر افتد. سونوگرافی در حدود ۸۵ تا ۱۰۰ درصد دقیق می باشد.

5. عکس ساده ۷۰ تا۸۰ درصد اختصاصی می باشد. با گرفتن عکس ساده شکم، سنگ در کلیه، حالب، مثانه و گاهی در مجرای ادرار دیده می شود. بر حسب مواد تشکیل دهنده سنگ، ممکن است سنگ در عکس به خوبی یا اصلا دیده نشود.

   • سنگ هایی که در عکس ها دیده می شوند:

     • سنگ های اگزالات کلسیم دهیدرات

     • کلسیم فسفات

     • کلسیم اگزالات منو هیدرات

   • سنگ هایی که بطور ضعیف در عکس دیده می شوند:

• مگنزیم- آمونیوم- فسفات

• آپتات

• سیستئین

  • سنگ هایی که در عکس دیده نمی شوند:

• سنگ های اسید اوریک

• اورات آمونیوم

• گزانتین

• سنگ های ایجاد شده بعلت بعضی داروها

6. سی تی اسکن بدون تزریق برای تشخیص وجود سنگ استاندارد بوده و جایگزین عکس رنگی تزریقی شده است. اگر سی تی اسکن بدون تزریق، سنگی نشان نداد، باید به فکر علت دیگری برای درد بیمار شد و علت آن بررسی شود. سی تی اسکن در مقایسه با عکس رنگی ۱۰۰ درصد دقیق تر است. سی تی اسکن با ماده حاجب سنگ های بزرگتر از ۳ میلی لیتر را ۱۰۰ درصد تشخیص می دهد.

7. تجزیه و آنالیز سنگ در تمام بیماران باید انجام شود. تجزیه سنگ برای بار دوم در موارد ذیل انجام می شود:

• عود سنگ در حالیکه بیمار تحت درمان برای پیشگیری می باشد

• عود سریع و زودرس بعد از درمان و از بین بردن سنگ سیستم دستگاه ادراری

• عود سنگ سیستم ادراری بعد از یک مدت طولانی

راه های پیشگیری از سنگ کلیه

بهتر است که به عنوان یک اقدام پیشگیرانه برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه، تلاش کنید سبک زندگی خود را بهبود بخشید تا سلامتی کامل خود را حفظ کنید. بخصوص اگر در گذشته به سنگ کلیه مبتلا شده اید یا سنگ کلیه در خانواده تان جنبه ی ارثی دارد، خیلی مهم است که از خودتان مراقبت کنید. پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه ترکیبی از تغییرات سبک زندگی و دارویی است و می توانید با اعمال تغییراتی در برنامه غذایی خود از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کنید.

نکات تغذیه ای مؤثر در پیشگیری از سنگ کلیه:

1. آب بنوشید: احتمالا بارها درباره‌ی فواید نوشیدن آب چیزهایی شنیده‌اید. هیدراته کردن بدن (آبرسانی) یکی از مهمترین روش های جلوگیری از بروز سنگ کلیه است:

   • سعی کنید برای حفظ رنگ زرد کمرنگ یا شفاف ادرار خود به اندازه‌ی کافی آب بنوشید. متبلایان باید دریافت مایعات را به بیش از ۳ تا ۴ لیتر در شبانه روز افزایش دهند. این کار موجب افزایش حجم ادرار و کاهش غلظت مواد تشکیل دهنده سنگ می ‌شود. افرادی که کلیه ‌های سنگ ‌ساز دارند باید در طی روز حداقل ۲ لیتر مایعات مصرف کنند.

   • هرگز خود را به مرحله احساس تشنگی نرسانید زیرا بروز این حس نشان از حداقل ۲ درصد کاهش آب بدن است.

   • به تدریج مقدار آب مصرفی خود را افزایش دهید، برای مثال یک لیوان آب بیشتر در روز تا زمانی که به 8 تا 10 لیوان در روز برسید. این افزایش تدریجی به بدن زمان کافی برای تطبیق با مایعات اضافه را می‌دهد.

   • اگر ادرارتان به رنگ زرد تیره است یعنی به اندازه‌ی کافی آب نمی‌نوشید.

   • در صورتی که دچار بیماری‌های کلیوی، قلبی یا کبدی هستید و برای مصرف مایعات محدودیت دارید، پیش از اضافه کردن میزان مایعات مصرفی خود با پزشک مشورت کنید.

2. از دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده کنید: درست است که برای پیشگیری و درمان سنگ کلیه بایستی آب زیادی نوشید، اما آبی که املاح و مواد معدنی آن برای بدن مناسب و مفید باشد و تمام آلاینده های مضر و نیترات آن جدا شده باشد. میزان نیترات موجود در آب لوله کشی در بسیاری از مناطق فراتر از حد استاندارد است و استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی برای مردم شهرهای بزرگ و همینطور مردم مناطق گرم و خشک ضروری است.

3. مصرف نمک و به طور کلی سدیم را کم کنید: برای تعیین میزان سدیم ضروری در رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید، به خصوص اگر پیش‌تر سنگ‌های اگزالات کلسیم یا سنگ های فسفات کلسیم داشته‌اید. سدیم بخشی از نمک است و در بسیاری از مواد غذایی کنسروی و بسته‌بندی شده، و فست‌فودها وجود دارد. سدیم همچنین در بسیاری از چاشنی‌ها، ادویه‌ها، و گوشت‌ها وجود دارد. با مصرف سدیم بیشتر، احتمال ابتلا به سنگ کلیه بیشتر می‌شود. در ادامه چند نکته برای کمک به کاهش مصرف سدیم ذکر شده است:

• میزان ارزش غذایی سدیم بر روی برچسب مواد غذایی را بررسی کنید. در مواد غذایی با سدیم پایین این مقدار ۵ درصد یا کمتر است و ۲۰ درصد یا بیشتر به معنی سدیم بالا باشد.

• مقدار سدیم مصرفی خود را یادداشت کنید.

• هنگامی که بیرون غذا می‌خورید در مورد سدیم موجود در غذا سوال بپرسید.

• از غذاهای فراوری شده و فست‌فودها، سوپ و سبزیجات کنسرو شده وکالباس پرهیز کنید.

• برای بررسی مواد تشکیل دهنده و سدیم پنهان مواد غذایی، برچسب‌های آنها را نگاه کنید،‌ برای مثال:

• سدیم بی‌کربنات (نام شیمیایی جوش شیرین)

• بکینگ پودر، که حاوی سدیم بی‌کربنات و سایر مواد شیمیایی است.

• دی‌سدیم فسفات

• منو سدیم گلوتامات، یا MSG

• آلژینات سدیم

• نیترات سدیم یا نیتریت

4. مصرف شکر را محدود کنید.

5. از مصرف غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید.

6. مصرف غذاهای اسیدی را محدود کنید.

7. PH ادرار را متناسب با نوع سنگ کلیه ی خود تنظیم کنید:

• در مورد سنگ ‌های فسفات کلسیم و سنگ ‌های فسفات آمونیوم و منیزیم، باید PH ادرار را اسیدی کرد.

• در مورد سنگ ‌های سیستئینی PH ادرار باید قلیایی شود.

• در مورد سنگ‌ های اسید اوریکی، پورین رژیم غذایی را باید کاهش داد و PH ادرار را قلیایی کرد.

• غذاهایی که PH ادرار را اسیدی می‌ کنند عبارتند از انواع گوشت قرمز و سفید، پنیر، تخم مرغ، نان و غلات، ذرت و عدس، آلو، گوجه، آب آلو و گوجه.

• غذاهایی که PH ادرار را قلیایی می ‌کنند شامل شیر و فرآورده‌های آن به جز پنیر، تمام سبزی ‌ها به غیر از ذرت و عدس و تمام میوه‌ها به استثنای آلو و گوجه سبز هستند.

• کره، عسل، روغن، شکر، چای، قهوه و خامه نیز جزو غذاهای خنثی به حساب می ‌آیند.

8. با استفاده از لبنیات کم چرب، مصرف کلسیم خود را بالا ببرید: اگر سنگ شما از نوع سنگ‌های کلسیمی باشد پزشک به شما توصیه می‌کند کم‌تر نمک، شکلات، قهوه، چای، حبوبات، انواع توت‌ها، سبزی‌های تازه، پرتقال، توفو و سیب زمینی شیرین مصرف کنید.

9. غلات سبوس دار و آجیل غیر بوداده مصرف کنید: جوی دوسر، گندم سیاه، سبوس و برنج قهوه ای از بهترین غلاتی هستند که می توانید بدون نگرانی آنها را در وعده های غذایی خود قرار دهید.

10. از مصرف کربوهیدرات های فرآوری شده اجتناب کنید: تا می توانید از نان، پاستا، ماکارونی و شکر فرآوری شده در برنامه رژیم غذایی خود پرهیز کنید و مصرف آنها را به حداقل ممکن برسانید.

11. وزن سلامت خود را حفظ کنید.

12. پروتئین گیاهی مصرف کنید، مانند کینوآ، عدس و لوبیای خشک.

13. سبزیجات و میوه ی تازه زیاد مصرف کنید: براساس تحقیقات، کسانی که در رژیم غذایی‌شان بیشتر از مواد گیاهی استفاده می‌کنند، کمتر به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند. غذاهای تازه‌ای که به عملکرد کلیه‌ها کمک می‌کنند عبارتند از موز، سبزیجات سبزبرگ‌، حبوبات و غلات جوانه‌زده، ماهی و پرندگانی که به‌طور طبیعی پرورش یافته‌اند.

14. مصرف غذاهای پرچرب را محدود کنید: برای تهیه غذا سعی کنید از بخش های بدون چربی گوشت استفاده کنید تا به این ترتیب میزان سلامت کلیه های خود را افزایش دهید.

15. کمتر از مواد غذایی دارای اگزالات بالا استفاده کنید: درصورتیکه سنگ کلیه شما از نوع اگزالات کلسیم باشد، باید مصرف غذاهای پراگزالات شامل آلبالو، آلو، کشمش، تمشک، ریواس، بامیه، برگ چغندر، سیب زمینی شیرین، آجیل، چای، جوانه گندم، گوجه فرنگی، چغندر، کرفس، بادمجان، تره فرنگی، جعفری، اسفناج، بادام زمینی، فلفل سبز،‌ هویج، قهوه فوری، شکلات و سویا را کاهش دهید. بخصوص اگر قبلاً دچار سنگ‌های اگزالات کلسیم شده‌اید برای تشخیص سایر مواد غذایی که حاوی اگزالات هستند و همچنین میزان اگزالات مصرفی خود باید پرشک مشورت کنید.

16. مواد غذایی سرشار از منیزیم و پتاسیم مصرف کنید: مصرف زیاد منیزیم و پتاسیم می‌تواند به تنظیم کلسیم بدن کمک کند. بنابراین مصرف سبزیجات سبزبرگ، گل‌کلم و کلم بروکلی،‌ موز، آووکادو و طالبی برای پیشگیری از سنگ کلیه مؤثر است.

17. کمتر پروتئین حیوانی مصرف کنید، بخصوص گوشت قرمز و فرآوری شده: این پروتئین‌ها مقدار کلسیم، اگزالات و اسید اوریک را افزایش می ‌دهند. مصرف پروتئین حیوانی ممکن است احتمال تشکیل سنگ کلیه و ابتلا به کلیه سنگ‌ساز را افزایش دهد. با اینکه ممکن است نیاز به کاهش مصرف پروتئین حیوانی در روز داشته باشید اما همچنان باید به اندازه کافی پروتئین مصرف کنید. در مورد میزان مصرف پروتئین حیوانی با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که مصرف پروتئین حیوانی از جمله موارد زیر را محدود کنید:

• گوشت گاو و مرغ و به خصوص فراورده‌های فرعی گوشت

• تخم مرغ

• ماهی و صدف

• شیر، پنیر، و دیگر محصولات لبنی

برای جایگزین کردن پروتئین حیوانی موجود در گوشت می‌توانید از غذاهای گیاهی سرشار از پروتئین استفاده کنید:

• حبوبات مانند لوبیا، لپه، عدس، و بادام زمینی

• فراورده‌های سویا، مانند شیر سویا، کره سویا، و توفو

• آجیل و محصولاتی مانند بادام و کره بادام، بادام هندی، کره بادام زمینی، گردو و پسته

• دانه‌های آفتابگردان

نکته مهم: اگر قبلاً دچار سنگ‌های اگزالات کلسیم بوده‌اید از مصرف بادام زمینی، غذاهای حاوی سویا، آجیل و دانه‌های آفتابگردان پرهیز کنید.

18. از مصرف مکمل ویتامین ث اجتناب کنید: از آنجایی که ویتامین ث نیز می ‌تواند به اگزالات تبدیل شود به نظر می‌ رسد که دریافت بالای ویتامین ث احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می ‌دهد. با وجود این، معمولاً میزان اگزالات ادرار افزایش نمی یابد مگر این که دوز ویتامین ث دریافتی از ۶ گرم در روز تجاوز کند که این امر هم در افراد معدودی دیده شده است. در افراد مستعد تشکیل سنگ که مقادیر بالای ویتامین ث دریافت می ‌کنند، مکمل های با ویتامین B6 و منیزیم می‌ تواند خطر افزایش اگزالات در ادرار را کاهش دهد

19. حفظ آب بدن: از قرار گرفتن در شرايطي كه موجب تعريق بيش از حد همراه می شوند خودداري کنید. سونا، یوگای داغ و ورزش‌های سنگین در عین اینکه برای سلامتی مفید هستند، ممکن است موجب بروز سنگ کلیه شوند. از دست دادن آب، چه ناشی از این فعالیت‌ها باشد چه به دلیل گرمای هوا، منجر به کاهش میزان ادرار می‌شود. هر چه بیشتر عرق کنید، امکان نشست مواد معدنیِ سنگ‌ساز در کلیه‌ها و مجاری ادراری و در نتیجه تولید سنگ، بیشتر می‌شود. بنابراین به مقدار کافی آب بنوشید، به ویژه هنگام تمرینات ورزشی یا دیگر فعالیت‌هایی که منجر به عرق کردن می‌شوند.

20. افزایش فیبر غذایی: فیبر غذایی، سبب کاهش عوامل خطر تشکیل سنگ به خصوص سنگ های کلسیمی می شود. در افرادی که مستعد تشکیل سنگ هستند، مصرف زیاد فیبر دفع ادراری کلسیم را کاهش می دهد، پس این افراد باید فیبر غذایی شان را افزایش دهند.

21. اجتناب از مصرف شير و فرآورده هاي لبني: در مورد سنگ‌ های کلسیمی، از غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین دی پرهیز کنید و در محدوده توصیه شده (۲ لیوان شیر یا ماست، یا ۳۰ گرم پنیر) دریافت کنید. اما تازمانیکه پزشک به شما توصیه نکرده است، می‌توانید از خوراکی‌های حاوی کلسیم مصرف نمایید. البته اگر سنگ‌های اگزالات کلسیم داشته‌اید ممکن است پزشک از شما بخواهد که برای کمک به پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه و تقویت استخوان‌های خود‌ روزانه کلسیم مصرف کنید.

22. دریافت زیاد مواد غذایی کافئین دار، دفع ادراری کلسیم را افزایش داده و شانس تشکیل سنگ را بیشتر می‌ کند.

23. از مصرف الکل اجتناب کنید.

24. مقدار مناسبی ویتامین B6 مصرف کنید. ویتامین B6 برای شکستن اگزالات مورد نیاز است و در افرادی که میزان اگزالات ادرار آن ها بالاست، احتمال تشکیل سنگ را کم می‌ کند. از منابع غذایی این ماده مغذی می‌ توان به موز، سیب زمینی، عدس و اسفناج اشاره کرد.

25. آبجوی بدون الکل (ماءالشعیر) مصرف کنید: ماءالشعیر نیز می ‌تواند برای کسانی که سنگ ‌هایی از جنس اگزالات کلسیم دارند، مفید واقع شود. البته باید چند روزی پشت سر هم مصرف شود.

26. مواد غذایی سرشار از ویتامین ای مصرف کنید: میوه‌های خانواده‌ی توت (مانند تمشک و …)، روغن زیتون، بادام، آووکادو و کدو حلوایی خوراکی‌های خوبی برای تأمین ویتامین ای هستند. این ویتامین خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و به کاهش اگزالات و سایر سموم بدن کمک می‌کند. ویتامین ای از آسیب به غشای مخاطی پیشگیری می‌کند و درنتیجه احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

27. غلات جوانه‌زده را در رژیم غذایی خود بگنجانید: غلات جوانه‌زده برخلاف غلات تصفیه‌شده که مواد مغذی کمی دارند، برای پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه مفیدند. جوانه زدن غلات ترکیبات ضدتغذیه‌ای آنها را کاهش و قابلیت جذب مواد مغذی‌شان را افزایش می‌دهد.

28. مصرف لیموترش را فراموش نکنید: افرادی که در برنامه و رژیم غذایی خود از آبلیموی تازه و لیموترش استفاده می کنند، شانس بیشتری برای کنترل و پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه و دردهای ناشی از آن دارند. به اعتقاد بسیاری از درمانگران آبلیموی تازه در صورتی که با آب ترکیب شود موجب پیشگیری از تجمع و تشکیل سیترات های موجود در ادرار و بلور در سیستم ادراری به ویژه کلیه ها می شود. از این رو درمانگران به مخاطبان توصیه می کنند علاوه بر نوشیدن یک فنجان آب و لیموترش در طول روز در برنامه غذایی خود نیز از لیموترش تازه استفاده کنند.

29. سیگار نکشید: مصرف تنباکو را از برنامه زندگی خود حذف کنید یا مصرف آن را تا حد ممکن کاهش دهید.

30. هر روز آب پرتقال بنوشید: دانشمندان معتقدند مصرف روزانه آب پرتقال تاثیر بسزایی در پیشگیری از تشکیل کریستال ها و بلورهای سنگی در کلیه دارند. براساس تحقیقات این گروه مصرف آب پرتقال موجب افزایش سیترات پتاسیم در ادرار شده و این مسئله مانع از تشکیل بلورها و سنگ های ریز و درشت در کلیه ها می شود. به اعتقاد محققان، نوشیدن آب پرتقال یکی از بهترین شیوه های طبیعی پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه به ویژه برای افرادی است که در خانواده آنها استعداد ابتلا به سنگ کلیه وجود دارد. به این شرط که بیماران تلاش کنند از آبمیوه طبیعی و تازه استفاده کنند.

31. مصرف آنتی اکسیدان ها را افزایش دهید: متخصصان توصیه می کنند به منظور پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه یا عود دوباره آن بهتر است از غذاها یا میوه های حاوی آنتی اکسیدان مثل گیلاس، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای و سبزیجات تازه استفاده کنید و مصرف این خوراکی ها را دست کم ۴ بار در برنامه هفتگی خود لحاظ کنید.

32. رژیم غذایی آیورودا سنگ شکن: در طب سنتی هندوستان،، شیوه درمانی ای وجود دارد که به کمک آن فرایند شکسته شدن سنگ ها درون کلیه اتفاق می افتد بدون آنکه بیمار نیازی به مصرف داروهای شیمیایی یا استفاده از متدهای جدید درمانی سنگ شکن داشته باشد. در این شیوه که به نام رژیم درمانی آیورودا مطرح است درمانگر طب سنتی هند با اصلاح شیوه زندگی و رژیم غذایی بیمار به شکستن سنگ های کلسیمی و فسفاتی و دفع آنها از طریق مجاری ادراری کمک می کنند. به این ترتیب این درمانگران با روشی که عارضه جانبی ای برای بیمار به همراه ندارد برای درمان او دست به کار می شوند. به منظور استفاده از این شیوه درمانی بهترین کار مراجعه به متخصص طب آیوروداست تا او پس از معاینه و بررسی طبع و مزاج فرد شیوه صحیح زندگی و رژیم غذایی مناسب را برای او تجویز کند.

داروهای مؤثر در پیشگیری از سنگ کلیه:

اگر با وجود نوشیدن مایعات فراوان و تغییر رژیم غذایی خود دچار سنگ کلیه بیشتری می‌شوید، ممکن است پزشک برای کمک به تجزیه سنگ و یا جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ دارو تجویز کند. داروها می‌توانند میزان موادمعدنی و اسید در ادرار را کنترل کرده و از ابتلا به انواع خاصی از سنگ‌های کلیه پیشگیری نمایند. انواع داروهایی که می‌توان در این موارد استفاده کرد، بسته به نوع سنگ کلیه متفاوت است:

1. سنگ‌های کلسیمی: برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی، پزشک می‌تواند برای شما thiazide diuretic یا داروهای حاوی فسفات تجویز نماید.

2. سنگ‌های اسیداوریکی: برای جلوگیری از تشکیل این نوع سنگ‌ها از داروی آلوپورینول برای کاهش سطح اسیداوریک در خون و در بعضی مواقع دارویی برای قلیایی کردن ادرار استفاده می‌شود.

3. سنگ های سیستینی: این نوع سنگ‌ها سخت‌تر از بقیه درمان می شود و بجز مصرف زیاد آب، پزشک ممکن است داروهای دیگری برای کمک به دفع سنگ‌ها تجویز نماید.

راه های درمان سنگ کلیه

راه‌های درمان سنگ کلیه، بسته به نوع سنگ و چگونگی متفاوت می‌باشد. اگر سنگ کلیه به اندازه‌ی کافی کوچک باشد، پزشک داروهای مسکن تجویز کرده و بیمار باید منتظر شود تا سنگ خودش به طور طبیعی دفع شود. همچنین پزشک نوشیدن آب و مایعات فراوان حدوداً روزی 10 لیوان را برای رقیق شدن ادرار توصیه می‌کند تا دفع سنگ کلیه راحت تر شود.

دفع سنگ کلیه یکی از دردناک‌ترین تجربه‌های هر فردی است اما متأسفانه افراد بسیاری آن را بیش از یک بار و بارها تجربه می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند بروز حتی یک سنگ کلیه، احتمال بروز موارد بعدی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. بسته به شرایط، معمولا مصرف داروهای مُسکن و مقدار زیادی آب برای دفع سنگ کلیه کفایت می‌کند، اما در بعضی موارد با قرار گرفتن سنگ کلیه در دستگاه ادراری یا بروز برخی علائم، ممکن است برای خارج کردن سنگ کلیه به عمل جراحی نیاز باشد. بیشتر مبتلایان از هیچ کاری برای جلوگیری از بروز دوباره‌ی سنگ کلیه فروگذار نمی‌کنند. اما اینطور به نظر می‌رسد که افراد پس از بروز اولین سنگ کلیه، تغییرات لازم را در زندگی‌شان ایجاد نمی‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد بیماران مبتلا به سنگ کلیه همیشه توصیه‌ها و دستورات نفرولوژیست یا متخصص مجاری ادراری را جدی نمی‌گیرند. حدود ۱۵ درصد بیماران داروهای تجویز شده را مصرف نمی‌کنند و ۴۱ درصد بیماران تغییرات تغذیه‌ای را که مانع بروز دوباره سنگ کلیه می‌شوند، اعمال نمی‌کنند.
بدون داروی مناسب و بهبود رژیم غذایی، بروز سنگ کلیه بارها تکرار می‌شود و کلیه‌ی سنگ‌ساز ممکن است منجر به بروز مشکلات دیگری از جمله بیماری‌‌های کلیوی شود. پس به دستورات پزشک بی‌توجهی نکنید و حتما درمان‌تان را تا دفع کامل سنگ کلیه ادامه دهید.

اگر نوع سنگ كلسيمي يا فسفري باشد، از مصرف فرآورده هاي لبني، شكلات و نارگيل خودداري كنيد.
اگر نوع سنگ فسفاته باشد، رژيم غذايي حاوي اسيدها به اسيدي نگه داشتن مختصر ادرار كمك مي كند.
اگر نوع سنگ اسيداوريكي يا سيستيني باشد، رژيم غذايي حاوي مواد قليايي به قليايي نگه داشتن مختصر ادرار كمك مي كند.
در مورد همه انواع سنگ، نوشيدن روزانه حداقل 13 ليوان مايعات (و بيشتر از همه آب خالص ) ضروري است و در کل رژيم غذايي كم چربي و پرفيبر نيز توصيه مي گردد.

درمان های خانگی سنگ کلیه

برای بسیاری از مردم، رهایی از شر سنگ کلیه چند روز طول می‌کشد (البته با درد زیاد). با این حال، روش‌هایی وجود دارند که نابودی سنگ‌ کلیه را تسریع و از بازگشت آن جلوگیری می‌کنند.  بسیاری از سنگ های کلیوی به درمان های تهاجمی نیاز ندارند و خودبخود دفع می شوند. دفع سنگ کلیه می تواند چند روز تا چند هفته طول بکشد. به همین دلیل اکثر پزشکان توصیه می کنند که سنگ را در خانه دفع کنید. می‌توانید درمان‌های زیر را به رژیم درمانی معمول‌تان اضافه کنید و حتی پس از دفع سنگ کلیه نیز به مصرف آنها ادامه دهید. این کار می‌تواند در جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه مؤثر باشد اما همیشه قبل از مصرف داروها یا گیاهان با پزشک‌تان مشورت کنید.

درمان های خوراکی سنگ کلیه

به طور کلی در مواجهه با سنگ کلیه هایی که زیاد بزرگ نیستند در اکثر موارد، پزشک درمان خانگی را بشما توصیه می‌کند، این درمان شامل افزایش نوشیدن آب و سایر مایعات است. همچنین پزشک می‌تواند دارویی برای کمک به شما در دفع سنگ کلیه تجویز نماید. اگر سنگ کلیه بزرگتر از آنی باشد که خودبخود دفع شود و یا در دستگاه ادراری گیر کند، شما نیاز به سایر درمان ها دارید. حدود ۱ یا ۲ مورد از هر ۱۰ مورد سنگ کلیه نیاز به درمان بیشتری از درمان خانگی دارند.

قبل از شروع هریک از درمان‌های خانگی زیر با پزشک‌تان مشورت کنید. پزشک می‌تواند تشخیص دهد آیا درمان خانگی برای شما مناسب است یا اینکه می‌تواند به عوارض بیشتر منجر شود. اگر در دوره‌ی بارداری یا شیردهی هستید، با احتیاط از این درمان‌های خانگی استفاده کنید. پزشک شما می‌تواند به شما بگوید که کدام یک از موارد زیر ممکن است عوارضی برای شما یا کودک‌تان ایجاد کنند.

مواد غذایی مؤثر در درمان سنگ کلیه و کمک کننده به دفع سنگ کلیه:

1. آب: نوشیدن مقدار زیادی مایعات در عبور سنگ کلیه از دستگاه ادراری، دفع آن و جلوگیری از تشکیل سنگ‌های جدید، بسیار مهم است. مصرف مایعات نه تنها باعث دفع سموم از بدن می‌شود بلکه به حرکت سنگ‌ها و شن‌ها در دستگاه ادراری نیز کمک می‌کند. افزایش آب مصرفی در هنگام عبور و دفع سنگ کلیه می‌تواند به سرعت بخشیدن به این روند کمک کند. به جای ۸ لیوان آب معمول سعی کنید در هر روز ۱۲ لیوان آب بنوشید. وقتی سنگ کلیه از دستگاه ادراری‌تان عبور کرد، باید به نوشیدن ۸ تا ۱۲ لیوان آب در روز ادامه دهید. کم شدن آب بدن، یکی از عوامل اصلی خطر برای تشکیل سنگ کلیه است و برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های بیشتر، نباید اجازه دهید بدن‌تان دچار کم‌آبی شود. بنابراین بهتر است مصرف آب و سایر نوشیدنی‌ها مانند دمنوش‌های گیاهی را افزایش بدهید. افزایش مصرف مایعات مخصوصا زمانی که میزان سدیم موجود در رژیم غذایی‌ بالا باشد، اهمیت بیشتری می‌یابد. وزن‌، رژیم غذایی‌، محل زندگی و شغل‌، تعیین‌کننده‌ی میزان نیاز بدن به مایعات هستند. با این‌حال مصرف ۲۳۰ میلی‌لیتر آب در هر ساعت ایده‌آل است. البته در نظر داشته باشید که آبی که مصرف می کنید نبایستی آب سخت باشد که میزان املاح و مواد معدنی آن بیش از حد مجاز است، زیرا نوشیدن آب سخت، خود می تواند باعث رسوب مواد معدنی در کلیه و در نتیجه تشکیل سنگ کلیه شود. توصیه می شود برای آنکه از سلامت آب مصرفی خود مطمئن باشید، همیشه از دستگاه تصفیه آب خانگی استفاده کنید.

2. آب لیمو: اگر متوجه شدید سنگ کلیه دارید، هول نکنید، در عوض بهتر است یک لیوان شربت آبلیمو میل کنید! هر زمان لیمو دیدید به کلیه‌های‌تان فکر کنید. البته باید مراقب میزان قند مصرفی باشید زیرا احتمال بروز سنگ کلیه را بالا می‌برد. لیمونادهای بدون قند بنوشید یا بهتر از آن، خودتان آبلیمو و آب را ترکیب کنید و جایگزین مناسبی برای قند (مثل عسل) بیابید. سنگ کلیه‌ی مزمن معمولا با سیتراتِ پتاسیم درمان می‌شود اما تحقیقات نشان داده‌اند انواع لیموترش و سایر میوه‌ها و آبمیوه‌های طبیعیِ حاوی سیترات نیز اثر مشابهی در جلوگیری از بروز سنگ کلیه دارند. به عقیده‌ی پزشکان، سیترات موجود در ادرار مانع ترکیب کلسیم با دیگر مواد شکل‌دهنده‌ی سنگ کلیه می‌شود. همچنین شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه سیترات مانع پیوند کریستال‌های موجود در کلیه و بزرگ‌تر شدن آنها می‌شود و می‌تواند سنگ‌های کوچک را بشکند و باعث شود که آنها راحت‌تر از دستگاه ادراری عبور کنند. می‌توانید هر چند باری که دوست دارید، به آب مصرفی‌تان آب لیمو تازه اضافه کنید.

3. آب کرفس: یکی از خواص آب کرفس این است که سمومی را که در تشکیل سنگ کلیه نقش دارند ازبین می‌برد؛ همچنین به سم‌زدایی بدن کمک می‌کند، بنابراین می توانید به‌راحتی سنگ را عبور دهید و دفع کنید. یک یا چند ساقه‌ی کرفس را در مخلوط‌کن با آب مخلوط کنید و این نوشیدنی را در طول روز بنوشید. در موارد زیر از این مخلوط استفاده نکنید:

• داشتن هرگونه اختلال خونریزی؛

• فشار خون پایین؛

• پیش از عمل جراحی.

همچنین اگر از داروهای زیر استفاده می‌کنید، نباید این مخلوط را بنوشید:

• لووتیروکسین (سینتروید)؛

• لیتیوم (لیتان)؛

• داروهایی که حساسیت نسبت به نور خورشید را افزایش می‌دهند، مانند ایزوترتینوئین (سوترت)؛

• داروهای آرام‌بخش مانند آلپرازولام (زاناکس).

4. آب ریحان: ریحان حاوی اسید استیک است که به شکستن سنگ کلیه و کاهش درد کمک می‌کند؛ همچنین سطح اسید اوریک را پایین می‌آورد و از این طریق، خطر ابتلا به سنگ‌های بعدی را کاهش می‌دهد. با استفاده از برگ‌های ریحان تازه یا خشک‌شده، دمنوش گیاهی درست کنید و هر روز چند فنجان از آن بنوشید. همچنین می‌توانید ریحان تازه را آب بگیرید یا آن را به اسموتی اضافه کنید. نباید هربار بیش از ۶ هفته از آب ریحان استفاده کنید. استفاده‌ی طولانی‌مدت ممکن است به عوارض زیر منجر شود:

• قند خون پایین؛

• فشار خون پایین؛

• افزایش خونریزی.

5. سرکه سیب: سرکه سیب حاوی اسید سیتریک است. اسید سیتریک به حل کردن سنگ کلیه کمک می‌کند. ازجمله خواص سرکه سیب کمک به قلیایی کردن خون و ادرار و افزایش اسیدهای معده است و از این طریق می‌تواند از تشکیل سنگ‌های جدید جلوگیری نماید. سرکه‌ی سیب علاوه بر پاکسازی کلیه‌ها می‌تواند به کاهش درد ناشی از سنگ کلیه نیز کمک کند. برای بهره‌مندی از این فواید، ۲ قاشق غذاخوری سرکه‌ی سیب را به ۱۷۰ تا ۲۳۰ میلی‌لیتر آب تصفیه‌شده اضافه کنید و این محلول را در طول روز بنوشید. نباید بیش از یک لیوان ۲۳۰ میلی‌لیتری از این محلول را در طول روز مصرف کنید. مصرف سرکه‌ی سیب در مقادیر بالاتر می‌تواند به کمبود پتاسیم و پوکی استخوان منجر شود. افراد مبتلا به دیابت باید در هنگام نوشیدن این محلول مراقب باشند. آنها باید قند خون خود را در طول روز به‌دقت کنترل کنند. اگر هریک از داروهای زیر را مصرف می کنید، نباید این محلول را بنوشید:

• انسولین؛

• دیگوکسین (دیگوکس)؛

• دیورتیک‌ها مانند اسپیرونولاکتون (آلداکتون).

7. آب انار: آب انار می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه و همچنین دفع سنگ‌ها و سایر سموم از سیستم بدن کمک کند. از دیگر خواص آب انار این است که سطح اسیدیته‌ی ادرار را کاهش می‌دهد. هرچه سطح اسیدیته‌ی ادرار پایین‌تر باشد، احتمال ابتلا به سنگ کلیه در آینده کمتر خواهد بود. هیچ محدودیتی برای مقدار آب اناری که می‌توانید در طول روز بنوشید، وجود ندارد. اما اگر داروهای زیر را مصرف می‌کنید، نباید از آب انار استفاده کنید:

• داروهایی که توسط کبد متابولیزه می‌شوند؛

• داروهای فشار خون مانند کلروتیازید (دیوریل)؛

• روزوواستاتین (کرستور).

8. آب لوبیا قرمز پخته: آب لوبیا قرمز پخته به سلامت کلی دستگاه ادراری و کلیه‌ها کمک می‌کند و همچنین باعث حل شدن و دفع سنگ کلیه نیز می‌شود. کافی است لوبیا قرمز را در مقداری آب بپزید، سپس آن را آبکش و آبش را جمع کنید و چند لیوان از آن در طول روز بنوشید.

9. منیزیم: منیزیم مواد معدنی دیگر را تنظیم و از کمبود منیزیم و عدم تعادل الکترولیت‌ها پیشگیری می‌کند. مصرف روزانه دو عدد کپسول ۲۵۰ میلی‌گرمی منیزیم برای حل مشکل‌تان کافی است.

10. ویتامین‌های ب: این ویتامین‌ها تجمع اگزالات و کلسیم را کاهش می‌دهند. برای بهره‌مندی از فواید این ویتامین‌ها روزانه یک عدد مکمل ویتامین ب کمپلکس مصرف کنید. بهتر است مکمل‌تان محتوی حداقل ۵۰ میلی‌گرم ویتامین B6 باشد.

11. مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی و مولتی‌ویتامین‌های محتوی ویتامین ای: به کاهش التهابات کمک می‌کنند و تشکیل اگزالات و کلسیم را کاهش می‌دهند. برای استفاده از خواص این مکمل، مصرف حداقل مقدار ۴۰۰ IU در روز توصیه می‌شود.

12. عصاره‌ی کرن‌بری: خطر عفونت‌های دستگاه ادراری را کاهش و سطح کلسیم را تنظیم می‌کند. دوز ۴۰۰ میلی‌گرمی آن را دو مرتبه در روز مصرف کنید.

13. آب یا ژل آلوئه ورا: از سفت شدن مواد معدنی در دستگاه ادراری می‌کاهد. روزانه یک‌چهارم فنجان از آن را مصرف کنید.

14. روغن‌های ضروری: برخی روغن‌های ضروری مانند لیمو، پرتقال و گل بی‌مرگ در دفع فلزات سنگین و سموم از بدن مؤثرند. همچنین مصرف خوراکی روغن مرکبات (به‌عنوان مثال دو مرتبه در روز افزودن دو قطره از روغن ۱۰۰٪ خالص به آب و خوردن آن) می‌تواند در حل مشکل‌تان مؤثر باشد.

15. لوبیا سبز: لوبیا سبز پخته شده کمک می کند تا کلیه سلامت کلی کلیه تضمین شود. همچنین کمک می کند تا سنگ ها را از بین ببرند.

16. مصرف مقدار مناسب اُگزالات همراه با خوراکی‌های حاوی کلسیم: اُگزالات در خوراکی‌های بسیاری از جمله میوه‌ها و سبزی‌ها، آجیل و و انواع مغزها، غلات، حبوبات و حتی شکلات و چای وجود دارد. مصرف متعادل این خوراکی‌ها ممکن است برای افراد مبتلا به سنگ‌های اُگزالات-کلسیم که شایع‌ترین نوع سنگ کلیه است، مفید باشد. سنگ کلیه اغلب از ترکیب کلسیم و اُگزالات هنگام تولید ادرار در کلیه‌ها ایجاد می‌شوند. سعی کنید غذاها و نوشیدنی‌های حاوی اُگزالات را همراه با خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های حاوی کلسیم مصرف کنید. با این کار احتمال ترکیب این دو ماده در شکم و روده‌ها، پیش از اینکه به کلیه‌ها برسند، بیشتر می‌شود و در نتیجه احتمال ایجاد سنگ کلیه کاهش می‌یابد.

17. آب ریشه‌ی قاصدک: یکی از گیاهان دارویی بسیار موثر برای پیشگیری از تجمع رسوبات در کلیه و مجاری ادرار و پاکسازی کلیه ها، چای گیاهی قاصدک است. مصرف این نوشیدنی گیاهی علاوه بر آنکه می تواند از بروز سنگ کلیه در دستگاه ادراری پیشگیری کند، می تواند به عنوان یک مسکن گیاهی در زمان درد سنگ کلیه عمل کند. برای استفاده از خواص پاکسازی این گیاه دارویی کافی است برگ های خشک گل قاصدک را مثل چای معمولی دم کنید و در طول روز یک تا ۲فنجان از آن بنوشید. نوشیدن این دمنوش به شما کمک می کند که با پاکسازی روزانه دستگاه کلیه و مجاری آن از تشکیل بلور یا سنگ در کلیه ها پیشگیری کنید. همچنین می‌توانید آب قاصدک تازه را بگیرید. اگر از قاصدک تازه استفاده می‌کنید، می‌توانید برای بهتر شدن طعم به آن پوست پرتقال، زنجبیل و سیب نیز اضافه نمایید (به این ترتیب از خواص زنجبیل و خواص سیب هم بهره‌مند می‌شوید) و ۳ تا ۴ فنجان از آن را در طول روز بنوشید. ریشه‌ی قاصدک یک تونیک کلیه است که تولید صفرا را افزایش می‌دهد. این امر به ازبین بردن مواد زاید، افزایش تولید ادرار و بهبود گوارش کمک می‌کند. قاصدک حاوی ویتامین‌ آ، ویتامین ب، ویتامین ث، ویتامین دی و مواد معدنی مانند پتاسیم، آهن و روی (زینک) است. بعضی از افراد با مصرف قاصدک یا سایر بخش‌های آن دچار سوزش سردل می‌شوند. اگر دارو مصرف می‌کنید، قبل از استفاده از عصاره‌ی ریشه‌ی قاصدک حتما با پزشک‌تان مشورت کنید، زیرا می‌تواند با داروهای بسیاری تداخل داشته باشد.

اگر داروهای زیر را مصرف می‌کنید، نباید این مخلوط را بنوشید:

• رقیق‌کننده‌های خون؛

• آنتی‌اسیدها؛

• آنتی بیوتیک؛

• لیتیوم (لیتان)؛

• دیورتیک‌ها مانند اسپیرونولاکتون (آلدکتون).

18. آب علف گندم: علف گندم حاوی مواد مغذی بسیاری است و مدت‌هاست که برای بهبود سلامت مورداستفاده قرار می‌گیرد. علف گندم، جریان ادرار را افزایش می‌دهد و از این طریق به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند. همچنین حاوی مواد مغذی ضروری است که به پاکسازی کلیه‌ها کمک می‌کنند. شما می‌توانید ۶۰ تا ۲۳۰ میلی‌لیتر از آن را در طول روز بنوشید. برای جلوگیری از عوارض جانبی، با کمترین مقدار ممکن شروع کنید و به‌تدریج آن را به ۲۳۰ میلی‌لیتر در روز برسانید. اگر آب علف تازه در دسترس نیست، می‌توانید پودر علف گندم را طبق دستور مصرف کنید. مصرف علف گندم با معده‌ی خالی می‌تواند احتمال حالت تهوع را کاهش دهد و در برخی موارد ممکن است به بی اشتهایی و یبوست منجر شود.

19. گیاهان دارویی: برای تقویت کلیه از گیاهان دارویی استفاده کنید. گیاهان دارویی متنوعی در طبیعت وجود دارند که علاوه بر تسکین دردهای ناشی از ابتلا به سنگ کلیه می توانند به پیشگیری و درمان این بیماری نیز کمک کنند. در میان این گیاهان دارویی می توان به چای سبز، عصاره گیاه قره قاط، دم نوش کاکل ذرت و جوشانده خارمریم اشاره کرد که می توانند تاثیر زیادی در کاهش دردهای سنگ کلیه داشته باشند. اما درمانگران طب سنتی توصیه می کنند که برای مصرف این نوشیدنی های گیاهی بهتر است از مشاوره ی درمانگر طب سنتی بهره بگیرید و از گیاهان دارویی طبیعی که به آنها مواد افزودنی و شیمیایی اضافه نشده و بدون کافئین هستند برای درمان سنگ کلیه استفاده کنید.

20. آب گیاه دم اسب: دم اسب، جریان ادرار را افزایش می‌دهد و از این طریق به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند؛ همچنین می‌تواند در تسکین التهاب و تورم نیز مؤثر باشد. این گیاه دارای خواص ضدباکتری و آنتی‌اکسیدانی نیز هست که به سلامت کلی دستگاه ادراری کمک می‌کند. با این حال پزشکان در مورد استفاده از آن هشدار می‌دهند. شما نباید این گیاه را در هر دوره، بیش از ۶ هفته مصرف کنید. در غیر این صورت ممکن است به عوارض جانبی مانند تشنج، کمبود ویتامین‌های گروه ب و ازدست دادن پتاسیم منجر شود. اگر داروهایی مانند لیتیوم (لیتان)، دیورتیک‌ها یا داروهای قلب مانند دیگوکسین را مصرف می‌کنید، نباید از گیاه دم اسب استفاده کنید. دم اسب برای کودکان و زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود. دم اسب حاوی نیکوتین است و اگر شما از چسب نیکوتین استفاده می‌کنید یا سعی دارید سیگار را ترک کنید، نباید آن را مصرف کنید. همچنین در موارد زیر نیز نباید از این گیاه استفاده کنید:

• اعتیاد به الکل؛

• بیماری دیابت؛

• سطوح پایین پتاسیم؛

• سطوح پایین تیامین.

درمان های غیرخوراکی سنگ کلیه

1. فعاليت:

• طي حمله سنگ كليه تا حد امكان به فعاليت هاي طبيعي خود ادامه دهيد.

• در بستر نمانيد چرا كه فعاليت به دفع سنگ كمك مي كند.

• اگر از ابتلاي خود به سنگ كليه مطلع هستيد از موقعيت هايي كه در آنها بروز درد شديد ممكن است خطر آفرين باشد، نظير بالارفتن از نردبان و كار برروي پشت بام يا داربست دوري كنيد.

2. ورزش منظم: ورزش کردن به‌خصوص تمرینات تحمل وزن (تمریناتی که شما را مجبور می‌کنند بر جاذبه غلبه کنید) مانند تمرینات قدرتی و تمریناتی که برای کاهش وزن انجام می‌دهید، از تخریب اسکلت بدن‌تان پیشگیری می‌کنند. از آن سو بی‌تحرکی باعث می‌شود کلسیم موجود در استخوان‌ها در خون آزاد شود. این موضوع احتمال تجمع کلسیم را در کلیه‌ها افزایش می‌دهد. پیاده‌روی تا محل کار، نشستن بر روی توپ بدنسازی و نرمش در بین پیام‌های بازرگانی تلویزیون، روش‌های هوشمندانه‌ای برای ورزش کردن در روز هستند.

3. روغن کرچک و کمپرس گرم: یکی از ساده ترین شیوه هایی که در تسکین درد کلیه بسیار موثر است ماساژ روغن کرچک است. روغن کرچک خواص ضدالتهابی زیادی دارد به همین دلیل برای کاهش علائم سنگ کلیه و گرفتگی عضلات شکمی، ماده‌ی مناسبی است. برای این منظور کافی است مقداری از روغن کرچک را درست در جایگاهی که کلیه قرار دارد ماساژ دهید و پس از ۴ تا ۵ دقیقه ماساژ یک حوله گرم روی موضع کمپرس کنید. این روش به شما کمک می کند که پس از ۳ تا ۴ روز تکرار از شدت دردهای شما به مرور کاسته شود. علاوه بر این می توانید پیش از ماساژ، روغن کرچک را اندکی گرم و سپس از آن برای ماساژ استفاده کنید.برای استفاده از روغن کرچک، می‌توانید مقداری از آن را روی حوله‌ای بریزید و بر روی کلیه‌‌هایتان قرار بدهید تا از طریق پوست جذب شود. همین کار را می‌توانید به کمک کمپرس گرم هم انجام بدهید. برای این کار کمپرس گرم را بر روی کلیه‌تان قرار بدهید تا جریان خون افزایش و فشار وارد بر عضلات‌تان کاهش یابد و راحت‌تر سنگ کلیه را دفع کنید. همچنین برای افزایش تأثیر کمپرس گرم می‌توانید با نسبت برابر، آب را با سرکه‌ی داغ ترکیب کنید. همچنین می‌توانید چند قطره روغن ضروری را با روغن‌های حامل (مانند روغن نارگیل) ترکیب کنید و دوبار در روز قسمت پایینی شکم‌تان را با آن ماساژ بدهید. روغن گل بی‌مرگ فقط برای استفاده بر روی پوست مناسب است و خوراکی نیست.

4. اجتناب از استرس: برای بهبود روند درمان سنگ کلیه، سعی کنید تا جای ممکن از دچار شدن به استرس اجتناب کنید.

5. استراحت کافی: حواستان باشد که به اندازه ی کافی استراحت کنید تا بدنتان انرژی لازم جهت دفع سنگ کلیه را به دست بیاورد.

درمان های دارویی سنگ کلیه

عبور یک سنگ کوچک اغلب با درد و ناراحتی همراه خواهد بود و در بیماران مبتلا به درد پهلو اولین اقدام درمانی تسکین درد است که اغلب به کمک دارو انجام می شود. در ادامه داروهایی را که جهت تسکین درد سنگ کلیه و درمان سنگ کلیه و کمک به دفع سنگ کلیه استفاده می شوند، بررسی می کنیم.

داروهای سنگ کلیه:

• مسكن ها: پزشک در جهت درمان درد سنگ کلیه، مسکن تجویز خواهد کرد، به عنوان مثال: ایبوپروفن (ادویل، موترین و غیره)، استامینوفن (تیلنول و غیره) و یا ناپروکسن. (البته این داروها برای دردهای متوسط کارایی دارد)

• داروهای ضد درد و التهاب: این داروها برای بیماران با درد پهلو موثر هستند. این دسته داروها دارای اثر ضد درد بهتری نسبت به مواد مخدر هستند و بیماری که در کوتاه مدت از این داروها استفاده می کند، نیازی به استفاده از داروی دیگری نخواهد داشت. برای سنگ هایی که در میزراه (حالب) هستند و انتظار می رود که خود به خود دفع شوند، شیاف یا قرص ضد درد و التهاب مثل (دیکلوفناک) ممکن است التهاب را کاهش داده و مانع از عود شود.

• داروهاي ضداسپاسم براي شل كردن عضلات حالب و كمك به دفع سنگ: داروهایی برای کمک به دفع سنگ کلیه وجود دارد. مواد مخدر مانند آلفا بلاکر باعث گشاد شدن دیواره های حالب می‌شود. این گشاد شدگی باعث می‌شود سنگ به راحتی از این دیوارها عبور کند. عوارض جانبی آن کم و تنها شامل سردرد و سرگیجه می‌شود.

• داروهای جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه: بسته به نوع سنگ (سنگ هاي حاوي كلسيم، استروايت، سيستيني، اسيداوريكي يا ساير تركيبات ) داروهايي به منظور متوقف كردن رشد سنگ هاي موجود يا تشكيل سنگ هاي جديد ممكن است تجويز شود. اين نوع درمان مستلزم برنامه طولاني مدت بوده و پايبندي بيمار به اجراي آن در موفقيت آن مهم است.

• داروهای ضد تهوع

درمان های پیشرفته سنگ کلیه

هر چقدر سنگ کوچک‌تر باشد، احتمال دفع آن به شکل طبیعی بیشتر است. اگر کم‌تر از 5 میلی‌متر باشد، به احتمال 90 درصد خودش دفع خواهد شد. اگر بین 5 تا 10 میلی‌متر باشد، این احتمال به 50 درصد کاهش می‌یابد. آن دسته از سنگ های کلیه بزرگ و انواعی که منتهی به علائم و نشانه های شدید تر می شوند با درمان های ساده و سنتی قابل درمان نیستند، یعنی بزرگتر از آن هستند که بتوانند به خودی خود دفع شوند و همچنین منجر به خون ریزی، آسیب کلیه و عفونت پیش رونده دستگاه ادراری شده اند، به درمان های پیشرفته نیاز دارند. روش هاي پیشرفته ی درمان سنگ کلیه عبارتند از: حل كردن سنگ به طريق شيميايي، در آوردن سنگ با آندوسكوپ، خارج كردن سنگ از طريق پوست، سنگ شكني با كمك امواج ماوراء صورت از خارج بدن، و به ندرت جراحي باز. ساير رويكردهاي درماني جديد نيز در دست بررسي است.

آب سخت و نقش آن در ایجاد سنگ کلیه

آب سخت آبی است که حاوی نمک‌های معدنی از قبیل ترکیبات بی‌کربنات، یون‌های کلسیم، منیزیم و غیره‌ است. سختی بطور عمده بر اساس دو فلز کلسیم و منیزیم سنجیده می‌شود. میزان شدت سختی آب، به بستر جریان آب در سطح و زیر زمین بستگی دارد. آبهای نواحی آهکی سختی زیادتری از آبهای نواحی گرانیتی یا شنی دارند. سختی آب در طول زمان نیز تغییر پذیر است. معمولاً سختی آبها در فصل باران، کم و در فصل خشکی، زیاد می‌شود؛ و بعضی مواقع هم در فصول پر باران و مرطوب مثل غارها ایجاد می شود.

فواید آب سخت

معمولاً شکستگی استخوانهای کسانی که آب سخت می‌آشامند زودتر بهبود می‌یابد.

مضرات آب سخت

با وجود فواید آب سخت، سختی بیش از حد آب نیز مضراتی دارد. یکی از این مضرات این است که نوشیدن بیش از حد آب سخت موجب رسوب املاح در کلیه افراد سنگ ساز و تشکیل سنگ کلیه می‌شود و همچنین موجب بیماری‌های گوارشی نیز می شود؛ بنابراین بیشتر توصیه می‌شود از آب سبک برای شرب استفاده کرد و منیزیم و کلسیم مورد نیاز بدن را از غذاها یا سبزیجات و میوه جات تهیه نمود. آب سخت موجب از دست دادن طعم و مزه نوشیدنی‌ها می‌شود. دیر پخته شدن و سفتی حبوبات با آب سخت از دیگر عوارض آن است. به علاوه، آب سخت به جداره دیگهای بخار آسیب زده، باعث خوردگی و ایجاد قشر آهکی بر روی جداره دیگ‌ها و تأسیسات مرتبط می‌شود. خوب کف نکردن صابون از دیگر اثرات سختی آب است که موجب افزایش مصرف صابون نیز می‌شود.

سختی آب در کدام مناطق بیشتر است؟

بسیاری از شهرهای کویری ایران که خاک قلیایی (خاکی مملو از فلزات قلیایی خاکی) دارند، از جمله شهرهای میانه، قم، زاهدان، گرمسار و سمنان هستند که میزان سختی آب در آنها بالاست، به طوری که در استان‌های سیستان و سمنان، سالانه پوشالهای کولر را به علت اینکه مقدار فراوانی املاح روی آن رسوب کرده‌است، بایستی چندین بار تعویض کرد. همچنین این سختی موجب رسوب و گرفتگی لوله های آبگرمکن های دیواری نیز می شود.

چگونه آب شرب را سختی زدایی کنیم؟

یکی از روش‌های سختی‌زدایی، استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی است. روش کار آن اسمز معکوس است و خروجی آب این دستگاه‌ها در حد آب آشامیدنی استاندارد می‌باشد. این دستگاه ها اغلب قیمت خیلی بالایی ندارند و با توجه به نقش آنها در سلامت افراد و همچنین جلوگیری از ایجاد رسوبات در تأسیسات ساختمانی، تهیه آنها همیشه مقرون به صرفه است.

نقش دستگاه تصفیه آب در دفع و پیشگیری از سنگ کلیه

به طور کلی آب بهترین نوشیدنی است و باید بخش اعظم مایعات دریافتی ما را تشکیل دهد. نوشابه‌ها، شربت‌ها و آب میوه‌های صنعتی، شکر بسیار زیاد و ویتامین و املاح معدنی بسیار کمی دارند. به عبارت دیگر مقدار انرژی بالایی دارند و در عین حال، به ندرت حاوی مواد مغذی هستند. چای و قهوه می‌توانند تامین کننده بخشی از مایعات بدن باشند اما کافئین موجود در آن‌ها اثر ادرار آور داشته و ممکن است سبب کاهش آب بدن شوند. لذا توصیه می‌شود در موارد کمبود آب بدن و نیاز به مصرف نوشیدن مایعات، آب به عنوان بهترین نوشیدنی مصرف شود.

اما مهم ترین نکته این است که به کیفیت آبی که می نوشید توجه کنید تا مبادا به جای آنکه آب حیات وارد بدن خود کنید مایعی را مصرف کنید که سرشار از مواد افزودنی و آلاینده های غیرمجاز باشد.

رسوباتی که در هنگام جوشیدن آب در کتری باقی میماند همان آلاینده ها و موادی است که به دلیل تصفیه نادرست آب در کتری ته نشین میشوند. هنگامی که آب لوله کشی مینوشید، تجمع این رسوبات در کلیه باعث تشدید تولید سنگ کلیه در بیماران مبتلا و به وجود آمدن بیماری در افراد سالم میشود. با نصب دستگاه تصفیه آب در زیر سینک ظرف شویی خود میتوانید آبی خالص از املاح معدنی و رسوبات مضر کلیوی بنوشید.

بیماری سنگ کلیه تنها یکی از بیماری ها و عواقبی است که مواد شیمیایی درون آب لوله کشی وارد بدن می کند. این امر به طور کامل در کشورهای پیشرفته همه گیر شده است به طوری که خرید دستگاه تصفیه آب خانگی جز ضروریات زندگی در کشورهای غربی است.